Pierwsza od 1918 roku polska publikacja dotycząca wycinka przygotowań do I wojny światowej i przebiegu działań na jej wschodnim teatrze, która powstała przez połączenie wyników wielowątkowych badań źródłowych. Monografia jest rezultatem trwających ponad 10 lat poszukiwań, a potem analizy dokumentów i ikonografii zgromadzonych w rosyjskich archiwach wojskowych oraz krajowych i zagranicznych zbiorach prywatnych. Ponadto jest efektem wykonanej na miejscu w kraju inwentaryzacji i rekonstrukcji istniejących budowli obronnych w różnym stanie zachowania, a także poszukiwań materialnych śladów walk.

Opracowanie prezentuje wygląd i zasady funkcjonowania najważniejszej spośród twierdz utrzymywanych przez Cesarstwo Rosyjskie na zachodniej granicy państwa. Omawia rozwój fortyfikacji, zmiany stanu uzbrojenia i struktury garnizonu, na tle niełatwego, wieloletniego procesu przygotowań do wojny z mocarstwami zachodnimi, czynionych pod rygorem ograniczeń finansowych. Następnie, w książce szczegółowo opisano udział osowieckiego związku operacyjnego w bojach stoczonych nad Biebrzą podczas I wojny światowej. O ile zarys historii walk rozegranych w 1915 roku był już wcześniej przedstawiony w literaturze z rosyjskiego punktu widzenia, w niniejszej pracy po raz pierwszy przedstawiono wydarzenia także z wcześniejszego oblężenia twierdzy w roku 1914. Co istotne, w tym opracowaniu epizody wojennej służby Twierdzy Osowiec po raz pierwszy zostały ukazane w konfrontacji z działaniami strony przeciwnej.

Opracowanie zawiera wiele archiwalnych zdjęć, z których większość została w książce opublikowana po raz pierwszy. Znaczna ich część jest skompletowana z fotografiami zrobionymi współcześnie w tych samych miejscach. Porównanie zarejestrowanych obrazów ujawnia ogrom zniszczeń zadanych twierdzy obu wojnami, a potem zwłaszcza w ciągu ostatniego półwiecza za sprawą destrukcyjnej gospodarki człowieka i nieokiełznanej inwazji przyrody.

Bogusław Perzyk
Twierdza Osowiec 1882-1915


Warszawa 2004 ISBN 83-907405-1-6
format A4, oprawa twarda, szyta, papier kredowany, 338
stron, ciężar 1,2 kg
304 fotografie (w tym 153 archiwalne), 7 rysunków
archiwalnych, 115 rysunków (schematy, plany,
inwentaryzacje i rekonstrukcje budowli obronnych)
streszczenie i podpisy do ilustracji także w języku angielskim

NAKŁAD WYCZERPANY