XS
SM
MD
LG
XL
MBP - Bogusław Perzyk
ul. Burdzińskiego 9/5
03-480 Warszawa

mbp@interia.pl
(22) 619-92-60
506-911-695

Muzea i cmentarze

Powszechnie znanymi, specjalnie organizowanymi placówkami do przekazywania następnym pokoleniom praktycznej wiedzy o historii sił zbrojnych, o przemianach w technice wojskowej, albo o militarnych dziejach miejsc, regionów i państw, są muzea wojskowe lub specjalistyczne działy w zwykłych muzeach. Tam m.in. znajdują schronienie źródła do badań historycznowojskowych. Mowa tu o broni, amunicji, umundurowaniu, pojazdach, mapach i innych przedmiotach jakimi posługiwali się żołnierze w pokojowej i wojennej służbie, które na gruncie prawnym wpisane do inwentarza muzeum stają się zabytkami. Najpierw jednak, zanim pojawiły się muzea, powstawały kolekcje tych rzeczy, obejmujące np. wzorce wyposażenia robionego dla własnych potrzeb, trofea zdobywane na wrogach, pamiątki po uczestnikach walk, czy też przedmioty podniesione z pobojowisk.

Zbiory militariów były gromadzone już w starożytności. Aż do czasów nowożytnych stanowiły własność głównie prywatną lub wyznaniową o ograniczonej dostępności społecznej. Dopiero w XIX w. uporządkowane kolekcje militariów, nierzadko uzupełniane opisami i ikonografią zaczęto wystawiać na stały widok publiczny. Wówczas te przejawy umowy społecznej przeobraziły się w instytucjonalne formy gromadzenia i prezentacji. Stały się trwałym elementem systemu ochrony i opieki nad wytworami kultury materialnej, w tym przypadku – w aspekcie wojskowości i wojen w historii rozwoju ziemskiej cywilizacji.

Innym dostępnym publicznie źródłem do badań historycznowojskowych są cmentarze wojenne. Znamienne jest, że we wszystkich kulturach czczono pamięć poległych wojowników, lecz niegdyś nie zawsze nawet grzebano ich zwłoki w oznaczonych grobach. Prawdziwe cmentarze wojenne, a więc wydzielone miejsca ze skupiskami mogił opisanych, nierzadko uzupełniane jakimiś inskrypcjami lub monumentami, pojawiły się dopiero w drugiej połowie XIX wieku. Od wieku XX miejsca te chronione są zapisami prawa międzynarodowego. Generalnie są formą państwowego hołdu składanego ludziom, którzy będąc żołnierzami zginęli w kataklizmach dziejowych, w imię głoszonych idei lub obrony życia obywateli.